Thận là hai cơ quan nằm sau lưng, hai bên cột sống, ngay phía trên eo. Thận đảm nhận một số chức năng để duy trì sự sống. Thận lọc máu bằng cách loại bỏ chất thải và nước dư thừa, duy trì cân bằng muối và chất điện giải trong máu, giúp điều chỉnh huyết áp.

Suy thận là gì?

Suy thận được hiểu là tổn thương hay tình trạng suy giảm chức năng của thận. Có nhiều nguyên nhân dẫn đến suy thân, ngoài ra một số bệnh lý có thể dẫn đến suy thận.

Ảnh hưởng của bệnh suy thận đến các chức năng

Bệnh suy thận sẽ làm giảm tổn thương các nephron (đơn vị cấu trúc của thận). Sự tổn thương này là nguyên nhân chính làm thận không thể loại bỏ chất thải ra khỏi cơ thể. Nếu không chữa trị, thận có thể ngừng hoạt động hoàn toàn. Mất chức năng thận hoàn toàn có khả năng gây tử vong.

Tuy theo thời gian mắc bệnh, người ta thường chia suy thận thành hai nhóm bệnh là suy thận cấp (từ chuyên môn gọi là tổn thương thận cấp) và suy thận mạn (chuyên muôn gọi là bệnh thận mạn)

Chữa trị bệnh suy thận

Suy thận cấp diễn ra trong thời gian ngắn (vài ngày) có thể phục hồi hoàn toàn nếu tiến hành điều trị thích hợp trong vài tuận.

Mặt khác, suy thận mạn khi quá trình bị bệnh kéo dài mà không được phát hiện kịp thời. Là quá trình tiến triển không thể phục hồi hoàn toàn chức năng thận. Tất cà biện pháp điều trị suy thận mạn chỉ mang mục đích làm chậm quá trình diễn biến của bệnh và ngừa biến chứng. Khi mà chức năng của thận chỉ còn khoảng 90%, lúc này bệnh nhận suy thận nặng phải được thay thế thận (ghép thận) hoặc chạy thận nhân tạo, thẩm phân phúc mạc.

Khi chức năng thận giảm xuống dưới 50%, bệnh nhân phải kết hợp điều trị chạy thận nhân tạo

Biến chứng bệnh suy thận:

Suy thận gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm

• Giữ nước (nước không được thận đào thải ra ngoài) gây phù tay và chân, tăng huyết áp, phù phổi cấp.
• Kali trong máu tăng cao, đe dọa tính mạng
• Bệnh tim mạch
• Xương yếu và tăng nguy cơ gãy xương
• Thiếu máu
• Giảm ham muốn tình dục hoặc bất lực
• Hệ thần kinh trung ương tổn thương, gây khó tập trung, thay đổi tính cách hoặc co giật
• Giảm phản ứng miễn dịch, khiến cơ thể dễ nhiễm trùng.
• Nguyên nhân bệnh Suy thận

Nguyên nhân gây suy thận

Có 3 nguyên nhân chủ đạo gây suy thận:

1. Lưu lượng máu đến thận yếu
2. Những bệnh lý tại thận gây ra
3. Tắc nghẽn nước tiểu ra khỏi thận

Nguyên nhân suy thận cấp thường gặp:

• Chấn thương gây mất máu
• Mất nước
• Tổn thương thận từ nhiễm trùng huyết
• Phì đại tuyến tiền liệt
• Tổn thương thận do một số loại thuốc hoặc chất độc
• Biến chứng trong thai kỳ, như sản giật và tiền sản giật hoặc liên quan đến hội chứng HELLP

Nguyên nhân gây suy thận mạn:

• Bệnh đái tháo đường, tăng huyết áp
• Viêm cầu thận
• Viêm ống thận mô kẽ
• Bệnh thận đa nang
• Tắc nghẽn kéo dài đường tiết niệu, có thể do phì đại tuyến tiền liệt, sỏi thận và một số bệnh ung thư
• Trào ngược bàng quang niệu quản gây ra tình trạng nước tiểu trào ngược lên thận
• Viêm đài bể thận tái phát nhiều lần

Triệu chứng bệnh Suy thận

Triệu chứng suy thận phát triển theo thời gian và tiến triển chậm nên thương không có triệu chứng đặc hiệu. Do thận có khả năng bù trừ rất tốt, nên ở giai đoạn đầu, bệnh thường không có triệu chứng. Đến lúc xuất hiện triệu chứng thì bệnh đã ở giai đoạn trễ.

Các dấu hiệu và triệu chứng có thể bao gồm:

• Buồn nôn, nôn
• Chán ăn
• Mệt mỏi, ớn lạnh
• Rối loạn giấc ngủ
• Thay đổi khi đi tiểu: tiểu nhiều vào ban đêm, nước tiểu có bọt, lượng nước tiểu nhiều hơn hoặc ít hơn bình thường, nước tiểu có màu nhạt hơn hay đậm hơn bình thường, nước tiểu có máu, cảm thấy căng tức hay đi tiểu khó khăn, …
• Giảm sút tinh thần, hoa mắt, chóng mặt
• Co giật cơ bắp và chuột rút
• Nấc
• Phù chân, tay, mặt, cổ
• Ngứa dai dẳng
• Đau ngực (nếu có tràn dịch màng tim)
• Khó thở (nếu có phù phổi)
• Tăng huyết áp khó kiểm soát
• Hơi thở có mùi hôi
• Đau hông lưng

Đối tượng mắc bệnh suy thận

Đa phần suy thận cấp sẽ đi kèm với các bệnh lý xuất hiện từ trước.

Các yếu tố làm tăng nguy cơ suy thận cấp:

• Tình trạng bệnh cần nhập viện, đặc biệt là đối với tình trạng nghiêm trọng đòi hỏi phải chăm sóc đặc biệt
• Tuổi cao
• Bệnh động mạch ngoại vi làm tắc nghẽn mạch máu ở tay chân
• Bệnh đái tháo đường
• Bệnh tăng huyết áp
• Bệnh suy tim
• Bệnh thận khác
• Bệnh gan

Yếu tố có thể làm tăng nguy cơ suy thận mạn:

• Bệnh đái tháo đường
• Bệnh tăng huyết áp
• Bệnh tim
• Hút thuốc lá
• Béo phì
• Có nồng độ cholesterol trong máu cao
• Chủng tộc: là người Mỹ gốc Phi, người Mỹ bản xứ hoặc người Mỹ gốc Á
• Tiền sử gia đình mắc bệnh thận
• Từ 65 tuổi trở lên
• Ngăn ngừa bệnh Suy thận

Thay đổi lối sống:

• Duy trì huyết áp đúng mục tiêu bác sĩ đặt ra. Huyết áp lý tưởng nhất thường là dưới 140/90 mm Hg.
• Kiểm soát nồng độ đường và cholesterol trong máu
• Tập thể dục hằng ngày, duy trì cân nặng lý tưởng
• Không hút thuốc lá

Thay đổi chế độ ăn uống giảm nguy cơ suy thận:

• Xét nghiệm kiểm tra chức năng thận:
• Xét nghiệm máu kiểm tra độ lọc cầu thận (GFR)
• Xét nghiệm nước tiểu kiểm tra nồng độ albumin trong nước tiểu. Albumin là một loại protein có thể hiện diện trong nước tiểu khi thận bị tổn thương
• Siêu âm bụng để đánh giá cấu trúc và kích thước thận.
• Các phương pháp chẩn đoán hình ảnh khác: tùy trường hợp, theo chỉ định của bác sĩ.
• Sinh thiết thận để tìm nguyên nhân gây ra bệnh thận.
• Uống đủ nước trong một ngày từ 1,5-2 lít, uống nhiều hơn trong những ngày nóng hoặc vận động ra nhiều mồ hôi
• Thực hiện chế độ ăn giảm muối, giảm đạm, giảm dầu mỡ
• Chẩn đoán bệnh Suy thận
• Kiểm tra huyết áp

Các biện pháp điều trị bệnh suy thận

Tuân thủ chế độ ăn dành cho người suy thận: đủ năng lượng và dinh dưỡng nhưng giảm đạm, muối

Điều trị nguyên nhân gây bệnh suy thận:

Tùy thuộc vào nguyên nhân, một số loại suy thận có thể được điều trị. Tuy nhiên, tổn thương thận có thể tiếp tục xấu đi ngay cả khi những nguyên nhân gây ra suy thận đã được kiểm soát tốt.

Thông thường suy thận mạn không có thuốc chữa khỏi hoàn toàn. Việc điều trị chủ yếu là giúp kiểm soát các dấu hiệu và triệu chứng, giảm các biến chứng và làm bệnh tiến triển chậm lại.

Điều trị suy thận giai đoạn cuối (khi chức năng thận giảm xuống còn dưới 50%)

Thẩm phân phúc mạc

Chạy thận nhân tạo

Ghép thận, người bệnh cần uống thuốc suốt đời để giúp cơ thể thích nghi với thận đã được ghép

Đọc thêm những bài viết liên quan đến bệnh lý ở thận của Tân Việt Mỹ: